Asielprocedure

Je kan op drie manieren asiel aanvragen in België:

• Na je aankomst in België, in het aanmeldcentrum bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ): Pachecolaan 44, 1000 Brussel (Cube) om 08u30 (van maandag tot vrijdag).
• Aan de grens bij de grensautoriteiten, bijvoorbeeld op de luchthaven.
• Bij de directeur van de gevangenis of een medewerker van het gesloten centrum, indien je daar verblijft.

Je kan geen asielaanvraag indienen vanuit het buitenland. 

Het indienen van een asielaanvraag moet je persoonlijk doen. Je kan dit niet in naam van iemand anders. Je kinderen jonger dan 18 die samen met jou in België aankomen, volgen in principe automatisch jouw procedure als ouder.

In het aanmeldcentrum registreert de DVZ je asielaanvraag en gebeurt het volgende:

• Een veiligheidsfouillering
• Je identiteit vaststellen. Leg zeker al je identiteitsdocumenten neer.
• Nagaan of je een tolk nodig hebt en voor welke taal. De DVZ beslist in welke taal (Frans of Nederlands) je procedure zal verlopen.
• Nemen van vingerafdrukken en een foto om na te gaan of je al in een ander Europees land geregistreerd bent (zie Dublin-onderzoek).

Nadien gaat Fedasil na of je recht hebt op een opvangplaats en onderga je een medisch onderzoek. Lees hierover meer op de website van Fedasil.

Je hebt van bij het begin van je asielprocedure recht op bijstand van een pro deo-advocaat. Dit is gratis als je niet voldoende financiële middelen hebt. Lees hier hoe je een pro deo-advocaat aanvraagt.

Op basis van een interview, je vingerafdrukken en eventuele visa of verblijfstitels van een andere EU-lidstaat, onderzoekt de DVZ of België verantwoordelijk is voor de behandeling van je asielaanvraag (Dublin-onderzoek): 

• Als een ander Europees land verantwoordelijk is voor je aanvraag, dan zal de DVZ vragen aan dat land om jouw aanvraag te behandelen. Als dit Europees land jouw overname aanvaardt, moet je naar dit land gaan. Als je niet akkoord gaat met deze beslissing, dan kan je hiertegen in beroep gaan bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV). Vraag hierbij hulp aan een advocaat. Zorg dat je de beroepstermijn respecteert.
• Als België verantwoordelijk is voor de behandeling van je aanvraag, zal de DVZ je uitnodigen voor een eerste gesprek. De Dublin-procedure is dan afgesloten en je volgt verder volledig de Belgische asielprocedure.

Wegbeschrijving

De DVZ nodigt je uit voor een gesprek op dit adres: Pachecolaan 44, 1000 Brussel.

Inhoud van het eerste gesprek

Tijdens dit gesprek stelt de DVZ vragen over je identiteit, je familiale situatie, je verblijfplaatsen, je reisweg en de redenen waarom je asiel aanvraagt. Leg zeker al je originele identiteitsdocumenten en eventueel andere relevante documenten over de redenen van je vlucht uit je land voor. Vertel tijdens dit gesprek alle redenen die tot jouw vlucht hebben geleid.

Het eerste gesprek dient als basis voor het tweede gesprek op het CGVS, waarin dieper zal ingegaan worden op de redenen waarom je asiel hebt aangevraagd. 

Bijzondere noden

Je vult op de DVZ een vragenlijst in over bijzondere procedurele noden. Het gaat hier om redenen die het voor jou persoonlijk moeilijk maken om de asielprocedure te doorlopen. Indien nodig, zal het CGVS passende steunmaatregelen nemen.

Je kan bijvoorbeeld lichamelijke problemen hebben waardoor de trap nemen voor jou moeilijk is. Het interview zal dan plaatsvinden op het gelijkvloers. Je kan bijvoorbeeld ook bepaalde psychologische problemen hebben waardoor meerdere gesprekken worden voorzien of extra pauzes worden ingelast. Je kan bijvoorbeeld ook vragen om geïnterviewd te worden door een tolk en een protection officer van hetzelfde of het andere geslacht, omwille van bepaalde problemen die je in je land van herkomst hebt gehad. 

Na het eerste gesprek op de DVZ, geeft de DVZ je dossier door aan het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS). Het CGVS zal je asielaanvraag inhoudelijk onderzoeken. Dit betekent dat het CGVS nagaat of je asiel moet krijgen omdat je op de vlucht bent voor

• vervolging vanwege je nationaliteit, je etniciteit, je politieke of religieuze overtuiging of omdat je tot een bepaalde sociale groep behoort
• oorlog of geweld
• foltering of een onmenselijke en vernederende behandeling

Het CGVS is onafhankelijk. Dit wil zeggen dat het CGVS onpartijdig is. Niemand mag zeggen welke beslissingen het CGVS moet nemen.

Het CGVS nodigt je uit voor minstens één gesprek. Het zou kunnen dat je lang moet wachten op je uitnodiging voor het tweede gesprek. De datum van je asielaanvraag bepaalt niet de volgorde waarin het CGVS verzoekers oproept. Het is mogelijk dat het CGVS eerst verzoekers oproept die na jou een aanvraag hebben ingediend. 

De wachttijd is afhankelijk van verschillende factoren. Het CGVS kan pas het onderzoek starten wanneer de DVZ het dossier heeft overgemaakt. Het CGVS beoogt het gesprek vast te leggen binnen 4 maand na het overmaken van je dossier. Voor verzoekers afkomstig uit een veilig land van herkomst of die in een gesloten centrum zitten, is dit sneller. Door een stijging van het aantal asielaanvragen kan er een achterstand zijn. Hierdoor kunnen niet alle aanvragen binnen een korte tijd behandeld worden, en is het mogelijk dat de wachttijd meer dan een jaar of soms tot 2 jaar is. Het CGVS probeert al het mogelijke te doen om zo snel mogelijk alle verzoekers uit te nodigen voor een gesprek. 

Gebruik in elk geval je wachttijd voor het tweede gesprek nuttig: 

• Informeer het CGVS als je bijzondere noden hebt​​​​​​
  Heb je bijzondere noden en heb je die niet meegedeeld tijdens je eerste gesprek op de DVZ, informeer dan zeker het CGVS. Zo kan het CGVS gepaste maatregelen nemen. Vraag hiervoor hulp aan je advocaat of sociaal assistent.
   
• Contacteer je advocaat
  De bijstand van een advocaat is gratis als je niet voldoende financiële middelen hebt. Bereid samen met je advocaat het gesprek voor. Hij/zij kan je helpen om je verhaal te structureren en om de feiten chronologisch op een rijtje te zetten. 
   
• Verzamel documenten en bewijsstukken
  Heb je bij het eerste gesprek nog niet al je documenten voorgelegd, gebruik dan zeker de wachttijd tussen het eerste en tweede gesprek om alle documenten te verzamelen die bewijzen wie je bent en waar je vandaan komt. Belangrijke documenten zijn bijvoorbeeld je paspoort of je identiteitskaart. Heb je geen identiteitsdocumenten, dan kan je ook andere documenten voorleggen die je identiteit kunnen staven, zoals identiteitsdocumenten van je ouders of een militair boekje. Verzamel ook documenten die kunnen aantonen waarom je niet wil of kan terugkeren naar je land, bijvoorbeeld gerechtelijke documenten.
  Doe al het mogelijke om originele documenten te laten overkomen of opsturen en houd zeker geen documenten achter. 
  Leg documenten neer die gaan over je persoonlijke situatie. Je hoeft geen documenten te verzamelen die over de algemene informatie in je land gaan. Je kan er op rekenen dat het CGVS op de hoogte is van de toestand in je land. Heb je geen documenten, leg dan tijdens het tweede gesprek uit hoe dit komt. 
  Laat zeker geen documenten vervalsen of valse documenten aanmaken, want dit kan leiden tot een weigeringsbeslissing.
   
• Bereid je mentaal voor 
  Tijdens het tweede gesprek zullen vragen gesteld worden over problemen die je hebt gekend in je land en dit kan emotioneel moeilijk zijn.
   
• Vertel je eigen verhaal 
  Vertel geen ander verhaal of iets dat je wordt ingefluisterd, maar vertel wat jou persoonlijk is overkomen. Het is belangrijk dat je een duidelijk zicht biedt op jouw echte situatie. Ga niet op zoek naar een ander verhaal waardoor je denkt dat je meer kans hebt op asiel. Je riskeert een weigeringsbeslissing te krijgen terwijl wat je zelf hebt meegemaakt misschien wel kan leiden tot asiel. 

Het tweede gesprek vindt plaats op het CGVS: Ernest Blerotstraat 39, 1070 Brussel.
Het CGVS is vlot bereikbaar met het openbaar vervoer.

Het CGVS verstuurt de oproepingsbrief per post op je gekozen adres of per drager naar het opvangcentrum waar je verblijft. Heb je een advocaat, dan krijgt hij/zij een kopie van de brief.

Het is belangrijk dat je het CGVS op de hoogte brengt van je correcte adres, zodat je de oproepingsbrief zeker krijgt. Ben je verhuisd, stuur het CGVS dan een aangetekende brief met je nieuwe adres. Download hier het formulier. 

Als je om ernstige redenen niet kunt komen naar het gesprek, bijvoorbeeld omdat je ziek bent of in het ziekenhuis ligt, moet je het CGVS verwittigen en je afwezigheid bewijzen met een attest binnen de termijn die op je oproepingsbrief staat. Vraag hierbij om hulp aan je advocaat of sociaal assistent.

Het tweede gesprek is het belangrijkste moment in de asielprocedure. Tijdens het gesprek stelt de protection officer van het CGVS vragen over:

• wie je bent
• waar je vandaan komt
• hoe je leven eruit zag in je land
• hoe je naar België bent gereisd 
• je documenten
• waarom je je land hebt verlaten
• waarom je niet kan terugkeren naar je land

Vertel wat je zelf hebt meegemaakt en waarom je niet wil of kan terugkeren naar je land. Vertel je eigen verhaal. Vertel geen ander verhaal of iets dat je wordt ingefluisterd, maar vertel wat jou persoonlijk is overkomen. Tijdens het gesprek wordt de geloofwaardigheid van je verhaal onderzocht, dus het is belangrijk dat je een duidelijk en volledig zicht biedt op jouw echte situatie. 

De protection officer zal je veel vragen stellen. Als je het antwoord op een vraag niet weet, kan je dat gewoon zeggen. Dat is beter dan iets te verzinnen. 

Wat je vertelt tijdens het gesprek wordt vertrouwelijk behandeld. Dit wil zeggen dat het CGVS deze informatie met niemand deelt. De autoriteiten van je land van herkomst of de personen die je vervolgen komen niet te weten dat je asiel hebt aangevraagd en wat je hebt verteld. Hetgeen je vertelt, wordt ook niet gedeeld met je gezinsleden als je dit niet wilt.  

Het is belangrijk dat je originele documenten neerlegt die aantonen wie je bent en wat je hebt meegemaakt in je land. Belangrijke documenten zijn bijvoorbeeld je paspoort of identiteitskaart. Heb je geen identiteitsdocumenten, dan kan je ook andere documenten voorleggen die je identiteit kunnen staven, zoals schoolattesten, identiteitsdocumenten van je ouders of een militair boekje. Verzamel ook documenten die kunnen aantonen waarom je niet wil of kan terugkeren naar je land, bijvoorbeeld gerechtelijke documenten.

Doe al het mogelijke om originele documenten te laten overkomen of opsturen en houd zeker geen documenten achter. 

Leg documenten neer die gaan over je persoonlijke situatie. Je hoeft geen documenten te verzamelen die over de algemene informatie in je land gaan. Je kan er op rekenen dat het CGVS op de hoogte is van de toestand in je land. 

Heb je geen documenten, leg dan tijdens het gesprek uit hoe dit komt. Laat zeker geen documenten vervalsen of valse documenten aanmaken, want dit kan een negatieve invloed hebben op de beoordeling van je asielaanvraag.

De documenten die je afgeeft op het CGVS, worden veilig bewaard. Je kan ze op elk moment tijdens de procedure terugvragen. 

Jij, de verzoeker: 
Elke verzoeker wordt individueel geïnterviewd. Ben je samen met je partner of je ouders naar België gekomen, dan kan het zijn dat zij op dezelfde dag als jij worden uitgenodigd voor het gesprek. Je zal echter elk apart geïnterviewd worden. Je kan in volle vrijheid vertellen wat je wilt. Hetgeen je vertelt, wordt niet gedeeld met je gezinsleden als je dit niet wil. 

De protection officer: 
De protection officer zal de vragen stellen om je aanvraag te kunnen beoordelen. Hij/zij is gespecialiseerd in jouw regio van herkomst en krijgt regelmatig opleidingen om zijn/haar expertise en kennis uit te breiden. De protection officer is gebonden aan het beroepsgeheim. 

De tolk: 
Heb je bij het eerste gesprek op de DVZ gezegd dat je een tolk wil, dan zal een tolk het tweede gesprek bijwonen en alles letterlijk vertalen. De tolk is neutraal en onpartijdig. Ook de tolk is gebonden aan het beroepsgeheim. Dit wil zeggen dat de tolk aan niemand mag doorvertellen wat je tijdens het gesprek vertelt. De tolk wordt niet betrokken bij het nemen van een beslissing, en mag daar ook niet naar vragen. 
Als je de tolk niet goed begrijpt, dan moet je dit tijdens het gesprek onmiddellijk melden. 

De advocaat: 
Je kan je ook laten bijstaan door een advocaat. Dit is gratis indien je niet over voldoende financiële middelen beschikt. De advocaat zal je informeren over je rechten en plichten en kijken of alles correct verloopt. 
De aanwezigheid van je advocaat tijdens het gesprek is niet verplicht. Het gesprek gaat gewoon door indien je advocaat niet aanwezig kan zijn. Je advocaat kan wel een kopie van de notities van het gesprek aanvragen, zodat hij weet hoe het is verlopen. 

De vertrouwenspersoon: 
Je kan er ook voor kiezen om je te laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. Een vertrouwenspersoon is iemand die beroepshalve gespecialiseerd is in bijstand aan personen of in vreemdelingenrecht, bijvoorbeeld een maatschappelijk assistent, een psycholoog of een therapeut.
Familieleden of vrienden kunnen dus geen vertrouwenspersoon zijn.
De vertrouwenspersoon moet toestemming vragen aan het CGVS om het gesprek te mogen bijwonen. 

Het gesprek duurt gemiddeld drie à vier uur, maar het kan ook langer of korter zijn. Er is een pauze voorzien na ongeveer anderhalf uur. Je kan ook altijd zelf een pauze vragen als je er nood aan hebt.

Tijdens het gesprek zal de protection officer alles noteren in een verslag. Je kan hiervan een kopie aanvragen tijdens het gesprek of binnen de twee dagen na het gesprek. Vraag hiervoor dan hulp aan je advocaat. Je krijgt de kopie in de taal van je procedure (Frans of Nederlands). Je kan deze met de hulp van je advocaat en/of een tolk bekijken en correcties of aanvullingen maken.

Na het gesprek ga je terug naar het opvangcentrum of je verblijfplaats. Ondertussen gaat het CGVS alle informatie analyseren om tot een beslissing te komen. De wachttijd voor een beslissing varieert. We beogen een beslissing te nemen binnen de twee maanden na het gesprek, tenzij er bijkomend onderzoek nodig is. Het is mogelijk dat een landgenoot later in België is toegekomen en toch eerder een beslissing krijgt. Dit is geen reden om je zorgen te maken. Elk asielaanvraag is anders en wordt geval per geval onderzocht. Het CGVS begrijpt dat een lange wachttijd zorgt voor spanning en onzekerheid.  Het CGVS doet er alles aan om zo snel mogelijk een beslissing te nemen.

Na het tweede gesprek onderzoekt het CGVS eerst de geloofwaardigheid van je verklaringen en documenten:

• Klopt de informatie die je hebt gegeven tijdens je gesprek? 
• Zijn je documenten echt?
• Zijn je verklaringen over waar je vandaan komt en wat je hebt meegemaakt, geloofwaardig?

Als je verklaringen en documenten geloofwaardig zijn, dan gaat het CGVS na of:

• Je aanvraag voldoet aan de criteria van de Vluchtelingenconventie van Genève: je vreest voor vervolging wegens je nationaliteit, je etniciteit, je politieke of religieuze overtuiging of omdat je tot een bepaalde sociale groep behoort. Ook kan of wil je de bescherming van het land waarvan je de nationaliteit bezit of indien je geen nationaliteit bezit, het land waar je vroeger je gewone verblijfplaats had, niet inroepen.
• Indien je niet in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus, onderzoekt het CGVS of je de subsidiaire beschermingsstatus kan krijgen: je loopt bij terugkeer naar je land een reëel risico op ernstige schade door doodstraf of executie, foltering of onmenselijke en vernederende behandeling of willekeurig geweld omwille van oorlog.

Het CGVS onderzoekt elke aanvraag op individuele, objectieve en onpartijdige manier en houdt zich aan de Belgische, Europese en internationale normen. Bij de beoordeling van je aanvraag houdt het CGVS rekening met je profiel (leeftijd, achtergrond, opleidingsniveau, geslacht,…). Als het CGVS oordeelt dat je bescherming nodig hebt, dan zal je een beschermingsstatus krijgen. 

Twee types beslissingen geven recht op asiel en op een verblijf in België:

• Vluchtelingenstatus
• Subsidiaire beschermingsstatus

Het CGVS neemt een weigeringsbeslissing als je niet in aanmerking komt voor de vluchtelingenstatus of de subsidiaire beschermingsstatus. 

Ga je niet akkoord met de beslissing, dan kan je een beroep indienen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. De beroepstermijn hangt af van het type weigeringsbeslissing. Vraag hierbij hulp aan je advocaat. Doe dit snel want soms is de beroepstermijn heel kort.